Pojęcie funkcji harmonicznej ma sens tylko w kontekście tonacji. Zakładając, że poruszamy się w określonej tonacji, możemy wskazać pewne akordy jako funkcje harmoniczne. Na przykład, weźmy tonację F-dur. Możemy zapytać, jaką funkcją harmoniczną w F-dur jest akord C7. Dowiemy się, że dominantą. Jest więcej akordów, które są funkcjami harmonicznymi w F-dur, jednak nie wszystkie nimi są.
Tonika, dominanta i subdominanta to trzy podstawowe funkcje harmoniczne.
Tonika jest podstawową funkcją harmoniczną. Jest oparta na I stopniu gamy, czyli np. w tonacji F-dur jest to akord F-dur. Tonika jest funkcją, która jest odbierana jako centrum, punkt wyjścia. Do toniki najczęściej dodawana jest septyma wielka lub seksta.
Dominanta stwarza napięcie, które chce zostać rozładowane przez rozwiazanie na tonikę. Dominanta jest zbudowana na 5-tym stopniu gamy. W tonacji F-dur dominantą jest akord C-dur. Dominanta najczęściej jest uzupełeniana o septymę małą. Dlatego najczęściej jest to akord C7. Septyma dodawana do dominanty musi zawsze być mała.
Subdominanta nie powoduje powstawania napięcia, natomiast sprawia wrażenie oddalania się od toniki. Subdominanta zbudowana jest na 4-tym stopniu gamy, czyli w tonacji F-dur subdominantą jest akord B♭. Subdominantę uzupełnia się septymą wielką.
Spróbujmy utworzyć jakiś ciąg z tych trzech funkcji. Załóżmy, że zaczynamy i kończymy na tonice. Na początku logiczne będzie oddalenie się od toniki, czyli subdominanta. Następnie gramy akord, który stwarza napięcie, czyli dominantę. Rozładowanie napięcia następuje przy powrocie do toniki. Taki ciąg, T-S-D-T, nazywany jest kadencją. Jest więcej kadencji, ale żadna inna nie jest nazywana kadencją wielką doskonałą.